5. RĘKOJEŚCI STAŁE

Do mocowania rękojeści na trzpieniu stosowane są rozmaite systemy połączeń:

• rękojeść z mosiężną wtopką lub nakrętką zainstalowane podczas procesu wtrysku tworzywa do zamocowania na gwintowanym trzpieniu;
• rękojeść ze specjalną tulejką zaciskową z technopolimeru i trzpień gładki, bez gwintu (oryginalna konstrukcja ELESA) z pręta ciągnionego (tolerancja h9 wg ISO): połączenie wciskowe. To rozwiązanie zabezpiecza rękojeść przed obluzowaniem, zarówno na skutek wibracji, jak i przypadkowego obracania gałki ręką operatora;
• rękojeść z gwintem uformowanym w tworzywie i trzpień gwintowany.

Elementy z gwintem uformowanym w tworzywie maja tę zaletę, że średnica ich gwintu jest minimalnie mniejsza od średnicy śruby, na której mają być montowane. Oznacza to, że podczas nakręcania rękojeści w temperaturze pokojowej powstaje sprężysty i efektywny zacisk.

Jeszcze lepszy efekt można uzyskać przez podgrzanie rękojeści do ok. 80° - 90°C przed samym nakręceniem na trzpień. Ta metoda nie tylko pozwala na łatwiejszy montaż w wyniku rozszerzalności cieplnej tworzywa ale i daje w rezultacie ścisłe dopasowanie gwintów w trakcie stygnięcia. Innym czynnikiem wpływającym na jeszcze ściślejsze unieruchomienie są nierówności gwintu na trzpieniu.

The solution with a self-locking bushing made of special technopolymer Rozwiązanie z tulejką zaciskową z technopolimeru (Rys. 1) jest najskuteczniejszą metodą zapobiegającą obluzowaniu rękojeści w czasie używania. Elastyczna tulejka mocująca rękojeść na wałku nie ulega wpływowi wibracji i mocowanie jest ścisłe.

Ponadto rękojeść nie obluzuje się nawet przy dużych obciążeniach osiowych. Rezultaty przeprowadzonych w naszych laboratoriach badań i testów potwierdzają zasadność mocowania z użyciem technopolimerowych tulejek zaciskowych (Rys.2 i 3).

Rys.2 pokazuje zależność siły [N] potrzebnej do ściągnięcia rękojeści w stosunku do średnicy trzpienia (mm), (po odtłuszczeniu trzpienia trójchloroetylenem i wysuszeniu). Dwie krzywe reprezentują najmniejszą i największą wartość siły uzyskaną dla 100 prób z gałką z otworem o średnicy 12mm. Wartości siły osiowej w zacieniowanej strefie A odpowiadają wymiarom wałka dla tolerancji (h9).

Rys. 3 pokazuje wartość średniej siły osiowej potrzebnej do rozłączenia w zależności od stanu powierzchni trzpienia. Zanieczyszczenie trzpienia olejem lub resztkami emulsji zmniejsza wartość siły potrzebnej do ściągnięcia rękojeści. Ale nawet w takich warunkach siła potrzebna do ściągnięcia rękojeści pozostaje znaczna i gwarantuje pewne działanie.

Użycie tego typu rękojeści obniża koszty, gdyż nie jest wymagane gwintowanie trzpienia, a specjalna zaciskowa wstawka z technopolimeru pozwala na elastyczne połączenie, podczas gdy zewnętrzna część rękojeści zachowuje twardość i walory tworzywa termoutwardzalnego.

Instrukcja montażu: ostrożnie nasunąć rękojeść na koniec lekko sfazowanego trzpienia, wcisnąć ile się da ręką lub prasą. Alternatywnie można dobić drewnianym lub plastikowym młotkiem do oporu ale w takim przypadku sugerujemy przykrcie powierzchni rękojeści miękkim materiałem w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem.